MS en autorijden

Laatste update:
19 november 2024
Leestijd: 15 Minuten
Auteur:
Esther Reitsema

MS is een aandoening die u erg kan beperken in het dagelijks leven. Heeft MS eigenlijk ook invloed op uw rijvaardigheid? En wanneer moet u een rijbewijskeuring ondergaan? We vertellen u alles wat u moet weten over MS en autorijden.

Wat is MS?

MS is een afkorting van multiple sclerose. Dit is een chronische ziekte in de hersenen en het ruggenmerg waarbij op verschillende plekken ontstekingen ontstaan. Hierdoor kunnen hersengebieden minder goed met elkaar communiceren. Dit zorgt ervoor dat de hersenen sommige functies niet meer goed kunnen uitvoeren. 

MS komt bij vrouwen 2 tot 3 keer zo vaak voor als bij mannen. 

Symptomen

De klachten van MS kunnen per persoon erg verschillen. Daarom is de ziekte soms lastig te herkennen. Dit zijn symptomen die vaak voorkomen:

  • Erg moe zijn
  • Tintelingen of pijn voelen in de armen of benen
  • Minder goed kunnen lopen
  • Wazig zien of dubbelzien 
  • Zwakke of stijve spieren
  • Problemen met het voelen van kou of warmte
  • Angstige of sombere gevoelens
  • Problemen bij slikken of praten
  • Problemen met seksualiteit of incontinentie
  • Problemen met concentreren of onthouden

Oorzaken

Op dit moment is nog niet precies bekend wat de oorzaken zijn van multiple sclerose. Daar wordt nu volop onderzoek naar gedaan. Onderzoekers weten al wel dat bepaalde factoren een rol spelen bij het ontstaan van MS. Het gaat om de volgende factoren:

  • Erfelijkheid: MS is niet erfelijk in de zin dat u het van uw vader of moeder krijgt. Maar in bepaalde families komt MS wel vaker voor. Daardoor kunt u een kleine verhoging voor de aanleg van MS hebben. 
  • Omgeving: in landen rondom de evenaar komt MS minder vaak voor. Hoe dat komt, is nog niet bekend. Er wordt onderzoek gedaan naar de rol van zonlicht, vitamine D en dieet. 
  • Gedrag: roken en overgewicht vergroten ook de kans op MS. 

Als u al MS heeft, kunnen bepaalde factoren symptomen van de ziekte ook erger maken. Denk hierbij aan stress of vermoeidheid. 

Gevolgen

De ernst en het verloop van MS verschilt erg per persoon. Sommige mensen met de ziekte hebben er maar af en toe last van. Bij anderen wordt de aandoening langzaamaan erger, waardoor het grote invloed heeft op het dagelijks leven. Dit zijn de mogelijke gevolgen van MS:

  • Begrijpen: mensen die MS hebben zijn vaak erg moe. Dat maakt het vaak ook moeilijker om dingen te begrijpen. Dit merkt u bijvoorbeeld op het werk. Daarnaast kunt u last krijgen van een verminderde concentratie, een slechter geheugen en problemen met aandacht. 
  • Uzelf verplaatsen: mensen met MS krijgen vaak last van stijve en zwakke spieren. Dat maakt het soms lastiger om uzelf te verplaatsen. Sommige mensen met MS moeten daarom gebruik maken van een stok, rollator of stoel. 
  • Voor uzelf zorgen: doordat mensen met MS vaak moe zijn en moeilijker kunnen bewegen, kunnen ze soms ook minder goed voor zichzelf zorgen. Ze kunnen ook sneller last hebben van ongelukjes met poepen of plassen. 
  • Omgaan met anderen: sociale gebeurtenissen kunnen voor mensen met MS meer energie kosten. Ze kunnen zo ergens tegenop zien, dat ze steeds minder met andere mensen omgaan. Dit kan er ook voor zorgen dat ze steeds eenzamer worden. Daarnaast kunnen mensen met MS door hun vermoeidheid minder zin hebben in seks. 
  • Dagelijkse activiteiten: door de vermoeidheid en bepaalde klachten kunnen dagelijkse activiteiten veel moeite kosten. Denk bijvoorbeeld aan huishoudelijke taken. Als u niet goed ziet of u moeilijk kan bewegen, kan dat een stuk lastiger zijn.

Behandeling

Multiple sclerose is niet te genezen. Er wordt momenteel veel onderzoek gedaan naar nieuwe behandelmethoden. Er zijn al wel verschillende behandelingen. Dit zijn voornamelijk ziekte-onderdrukkende medicijnen die het afweersysteem beïnvloeden, waardoor de ontstekingen in de hersenen afnemen. Deze medicijnen zijn met name effectief voor mensen met RRMS, de meest voorkomende vorm van MS waarbij patiënten last hebben van aanvallen (schubs). Zij hebben dus niet continu last van klachten. De medicijnen kunnen het aantal en de ernst van de aanvallen verminderen. Ook kunnen ze mogelijk de achteruitgang van functies vertragen. 

Helaas zijn er voor bepaalde vormen van MS nog geen effectieve ziekte-onderdrukkende behandelingen beschikbaar. Dit is voornamelijk het geval bij mensen met gevorderde progressieve MS en soms bij mensen met een zeer agressieve vorm van RRMS. Bij hen lukt het niet om de achteruitgang te onderdrukken. Voor deze patiënten zijn er wel allerlei behandelingen en therapieën die de symptomen van MS kunnen verminderen. 

MS en autorijden

Melding maken bij het CBR

Autorijden met MS kan soms zonder problemen, maar het kan ook gevaarlijk zijn. Dit is afhankelijk van de vorm en de ernst van de ziekte en verschilt dus per persoon. Er zijn wel extra regels waar mensen met MS rekening mee moeten houden. We bespreken de volgende 3 situaties:

  • Ik heb MS en ik vraag mijn rijbewijs voor het eerst aan
  • Ik heb al een rijbewijs en ik heb de diagnose MS gekregen
  • Ik heb MS en mijn klachten worden erger

Ik heb MS en ik vraag mijn rijbewijs voor het eerst aan

In Nederland moet iedereen die het rijbewijs wil halen een Gezondheidsverklaring invullen. Hierin beantwoordt u een aantal vragen over uw gezondheid. De verklaring wordt vervolgens beoordeeld door het CBR. Als u MS heeft, vult u dat hierop in. Het CBR gaat dan onderzoeken of u met de ziekte veilig kunt rijden. Soms wordt u uitgenodigd voor een medische keuring rijbewijs. In andere gevallen moet u een specialist bezoeken of een rijtest doen. Daarna neemt het CBR een besluit over uw rijgeschiktheid. 

Ik heb al een rijbewijs en ik heb de diagnose MS gekregen

Heeft u al een rijbewijs, bent u sinds kort gediagnosticeerd met MS en twijfelt u of u kunt blijven autorijden? Dan is het advies van het CBR om dit met uw arts te bespreken. Hij of zij kan inschatten of uw ziekte een risico vormt voor het autorijden. Uw arts kan dan eventueel adviseren om een Gezondheidsverklaring in te vullen. Als u hierop invult dat u MS heeft, gaat het CBR onderzoeken of u nog steeds kunt autorijden met MS. 

Ik heb MS en mijn klachten worden erger

Als u al langer MS heeft, in het bezit bent van een rijbewijs en uw MS-klachten ineens erger worden, kunt u het beste direct uw arts raadplegen. Meestal zal uw arts adviseren om een Gezondheidsverklaring in te vullen. Het CBR kan dan onderzoeken of uw klachten de rijvaardigheid (te veel) beïnvloeden. 

Uitslag CBR 

Na de medische keuring en eventueel een rijtest of een bezoek aan een specialist neemt het CBR een besluit over uw rijgeschiktheid. Dit zijn de mogelijke uitslagen die u kunt krijgen:

  • U bent rijgeschikt: de MS heeft nauwelijks tot geen invloed op uw rijvaardigheid. U krijgt een rijbewijs met een geldigheidsduur van 5 jaar. Bij het verlengen van uw rijbewijs moet u opnieuw gekeurd worden. 
  • U bent niet rijgeschikt: door de gevolgen van MS kunt u niet meer veilig rijden. Als u nog geen rijbewijs heeft, mag u dat ook niet aanvragen. Als u al een rijbewijs heeft, wordt deze ongeldig verklaard. 
  • U bent rijgeschikt voor een bepaalde tijd: u kunt met uw MS veilig autorijden, maar het CBR vindt het wel noodzakelijk dat u regelmatig opnieuw gekeurd wordt. Daarom krijgt u een rijbewijs met een geldigheidsduur van 3 jaar of 1 jaar. Bij het verlengen van uw rijbewijs moet u opnieuw gekeurd worden. 
  • U bent rijgeschikt onder voorwaarden: u kunt met uw MS veilig autorijden, mits u aan bepaalde voorwaarden voldoet. Bijvoorbeeld dat u een bril draagt of aanpassingen aan uw auto doet. Welke voorwaarden op u van toepassing zijn, hoort u van het CBR.

Het reguliere rijbewijs heeft een onbeperkte geldigheidsduur en moet na 10 jaar verlengd worden. Als u bij het CBR aangeeft dat u multiple sclerose heeft, zal u altijd een rijbewijs met een geldigheidsduur van maximaal 5 jaar krijgen. Dit komt doordat MS een progressieve ziekte is. Dat betekent dat de ziekte langzaamaan steeds ernstiger wordt. Daarmee kan ook het autorijden lastiger worden. Daarom is het belangrijk dat mensen met MS vaker medisch gekeurd worden. 

phone
Hoe kan MS autorijden beïnvloeden?
MS heeft invloed op uw centrale zenuwstelsel en kan ervoor zorgen dat u niet meer goed kunt bewegen. Ook kunt u zich misschien minder goed concentreren of heeft u problemen met het verdelen van uw aandacht. Dat kan een negatieve invloed hebben op het autorijden. Autorijden met MS kan daarom zelfs gevaarlijk zijn.
Auteur informatie
Esther Reitsema
Communicatiespecialist
Dit artikel is gepubliceerd op 27 november 2024 en is het laatst aangepast op 19 november 2024.