Een angststoornis kan paniekaanvallen veroorzaken. Tijdens een paniekaanval krijgt u ineens last van allerlei lichamelijke klachten. Als zo’n paniekaanval optreedt tijdens het autorijden, kan dat gevaarlijk zijn. Daarom gelden er extra regels voor autorijden met een angststoornis. In sommige gevallen moet u een rijbewijskeuring ondergaan. We vertellen u alles wat u moet weten over een angststoornis in relatie tot autorijden.
Iedereen is wel eens angstig. Als dat een enkele keer gebeurt, is er meestal niets aan de hand. Maar soms gaat angst bij iemand niet weg. Of iemand reageert vaak heel angstig op iets waarvoor dat niet nodig is. Dan kan er sprake zijn van een angststoornis. De angst is dan zo heftig en vaak aanwezig, dat het van grote invloed is op het dagelijks leven.
Er zijn verschillende angststoornissen:
Een paniekstoornis is een stoornis waarbij u regelmatig last heeft van paniekaanvallen. Een paniekaanval is een korte, hevige angst die plotseling optreedt. U krijgt dan ineens last van een angstig gevoel in combinatie met meerdere lichamelijke klachten, zoals:
De klachten kunnen erg heftig zijn. Veel mensen hebben bij een paniekaanval daarom de angst om de controle te verliezen, flauw te vallen, gek te worden of zelfs dood te gaan.
Een paniekstoornis komt redelijk vaak voor. 2 tot 3 procent van de Nederlanders heeft een paniekstoornis. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Agorafobie is een stoornis waarbij u angst heeft voor situaties waarin het moeilijk is om weg te komen wanneer dat nodig is. Dit wordt ook wel pleinvrees genoemd. Bij agorafobie bent u bang om uw vertrouwde omgeving te verlaten en heeft u angst voor drukke plekken, zoals een winkel, een druk plein of het openbaar vervoer. Door deze angst gaat u allerlei situaties vermijden. Agorafobie of pleinvrees komt veel voor bij mensen die ook last hebben van paniekaanvallen. Vaak zijn zij bang om in dergelijke situaties een paniekaanval te krijgen.
Een sociale angststoornis is een stoornis waarbij u bang bent voor sociale situaties. Denk aan het houden van een presentatie of op bezoek gaan bij iemand. Bij een sociale angststoornis bent u bang om ‘af te gaan’ in het bijzijn van anderen. Er is sprake van een grote angst voor een negatief oordeel van anderen. Hierdoor gaat u sociale situaties zoveel mogelijk vermijden.
Een gegeneraliseerde angststoornis (ook wel piekerstoornis genoemd) is een stoornis waarbij u vrijwel altijd gespannen bent. Kenmerkend is dat u zich druk maakt over kleine dingen zonder dat daar enige aanleiding voor is. U piekert bijvoorbeeld over uw gezondheid of over uw werk. De angst dat er iets ergs gaat gebeuren, is vrijwel altijd aanwezig.
Deze angststoornis leidt vaak ook tot lichamelijke klachten, zoals spierpijn, rugpijn of hoofdpijn.
Een fobie is een angststoornis waarbij de angst gericht is op iets specifieks. Dat kunnen dingen, dieren of omstandigheden zijn. U kunt bijvoorbeeld bang zijn voor insecten, kleine ruimtes, grote hoogte of de tandarts. Soms heeft een fobie grote invloed op het dagelijks leven.
Meestal is er voor een angststoornis niet één oorzaak aan te wijzen. Vaak is er sprake van een combinatie van factoren. Dit kunnen lichamelijke, psychische en sociale factoren zijn. Dit zijn mogelijke factoren die een rol spelen bij het ontstaan van een angststoornis:
Meestal gaat een angststoornis niet zomaar over. Maar er zijn goede behandelingen beschikbaar om over een angststoornis heen te komen. Meestal is de eerste stap het volgen van cognitieve gedragstherapie. Door middel van gesprekken met een behandelaar en het doen van oefeningen probeert u dan meer controle te krijgen over uw angst.
Als gedragstherapie niet voldoende werkt, kunt u medicatie voorgeschreven krijgen. Antidepressiva werkt vaak goed tegen een angststoornis.
Een angststoornis gaat vaak gepaard met paniekaanvallen. Deze vinden plotseling plaats in allerlei verschillende situaties. Dat betekent dat u ook een paniekaanval kan krijgen tijdens het autorijden. En dat kan gevaarlijk zijn. Daarom gelden er extra regels voor autorijden met een angststoornis.
Als u rijexamen wilt doen, moet u een Gezondheidsverklaring invullen. Dat moet iedereen die rijexamen wil doen. In de Gezondheidsverklaring beantwoordt u een aantal vragen over uw gezondheid. U bent verplicht om dit naar waarheid te doen. Als u een angststoornis heeft, geeft u dat aan op de Gezondheidsverklaring. Het CBR gaat dan onderzoeken of u ondanks uw angststoornis veilig kunt rijden.
Heeft u al een geldig rijbewijs en heeft u onlangs last gekregen van paniekaanvallen of bent u gediagnosticeerd met een angststoornis? Bespreek dit dan met een zorgverlener. Dit kan bijvoorbeeld uw behandelaar of huisarts zijn. Hij of zij kan vaak goed inschatten of uw angststoornis invloed heeft op uw rijvaardigheid en of het verstandig is om een Gezondheidsverklaring in te vullen. Twijfelt u na het gesprek met uw zorgverlener nog? Dan adviseert het CBR om de Gezondheidsverklaring wel in te vullen. Het CBR gaat dan onderzoeken of u ondanks uw angststoornis rijgeschikt bent.
Na het beoordelen van uw Gezondheidsverklaring start het CBR een onderzoek naar uw rijgeschiktheid. U krijgt bericht waarin staat dat u een medische keuring rijbewijs moet ondergaan. De arts onderzoekt dan uw algemene gezondheid en spreekt met u over uw angststoornis. Aan de hand daarvan vult de arts een keuringsformulier in en stuurt deze op naar het CBR. Het CBR neemt dan een besluit over uw rijgeschiktheid.
Soms heeft het CBR na het onderzoek van de keuringsarts nog aanvullende informatie nodig. U krijgt dan een verwijzing naar een psychiater. De psychiater gaat met u in gesprek over uw angststoornis en deelt zijn of haar bevindingen met het CBR.
Als het CBR alle benodigde informatie heeft verzameld, neemt het een besluit over uw rijgeschiktheid. Als u rijgeschikt wordt verklaard, krijgt u een rijbewijs voor een onbepaalde tijd of voor bepaalde tijd. Een rijbewijs voor onbepaalde tijd heeft een geldigheidsduur van 10 jaar. Dit rijbewijs kunt u verlengen zonder opnieuw een Gezondheidsverklaring in te vullen. Een rijbewijs voor bepaalde tijd is 5 jaar, 3 jaar of 1 jaar geldig, afhankelijk van uw medische situatie. Bij het verlengen van dit rijbewijs moet u opnieuw een Gezondheidsverklaring invullen. Het CBR gaat dan onderzoeken of u nog steeds rijgeschikt bent.
