In Nederland moeten alle 75-plussers bij het verlengen van hun rijbewijs een rijbewijskeuring ondergaan. Dat roept nogal eens discussie op; want hoe bewaren we de balans tussen verkeersveiligheid en leeftijdsdiscriminatie?
In Nederland staat de verkeersveiligheid hoog in het vaandel. Er zijn daarom veel regels waar bestuurders zich aan moeten houden. Eén daarvan is het verplicht ondergaan van een rijbewijskeuring voor ouderen bij het verlengen van het rijbewijs.
Alle 75-plussers in Nederland moeten bij het verlengen van hun rijbewijs verplicht een medische keuring ondergaan. Dit is volgens de overheid nodig om de verkeersveiligheid te verhogen. Ouderen hebben namelijk meer kans op fysieke en mentale problemen, en dat kan invloed hebben op de rijvaardigheid. Uit onderzoek blijkt ook dat senioren een kwetsbare groep vormen in het verkeer.
Door 75-plussers minstens elke 5 jaar medisch te keuren, hanteren we in Nederland een hogere verkeersveiligheid. Er wordt gecheckt of ouderen nog wel rijgeschikt zijn, zodat meer verkeersongelukken kunnen worden voorkomen. Senioren die nog rijgeschikt zijn kunnen gewoon blijven rijden, en tegen ouderen die niet of minder rijgeschikt zijn, kunnen maatregelen worden genomen. Soms wordt bepaald dat iemand niet gezond genoeg is om veilig aan het verkeer deel te nemen, en wordt het rijbewijs niet verlengd. In andere gevallen krijgt een senior een rijbewijs onder bepaalde voorwaarden. Hij of zij mag dan alleen zelfstandig de weg op als aan die voorwaarden wordt voldaan.
Waar voorstanders van de keuring rijbewijs 75 jaar de verkeersveiligheid als kernwaarde aanhalen, bestempelen tegenstanders de rijbewijskeuringen voor ouderen als leeftijdsdiscriminatie. Zij menen dat senioren zonder geldige reden anders worden behandeld dan jongere bestuurders.
Helemaal zonder geldige reden is dat echter niet. Uit onderzoek blijkt dat bij veel mensen bij het ouder worden functieverlies optreedt. Senioren hebben een hogere kans op lichamelijke en cognitieve problemen, en dat kan in het verkeer leiden tot gevaarlijke situaties. Het CBR screent ouderen daarom op de 3 hoofddomeinen die belangrijk zijn bij autorijden en die op latere leeftijd mogelijk verslechteren: gezichtsvermogen, cognitie en motoriek. Oftewel: zien, denken en doen.
De leeftijd zelf is dus niet de belangrijkste reden voor een rijbewijskeuring; het is de mogelijk fysieke en mentale achteruitgang die het belangrijk maakt om ouderen te screenen. Hetzelfde geldt voor mensen met bijvoorbeeld epilepsie; hun ziekte maakt autorijden mogelijk uitdagender, waardoor het belangrijk is om goed te controleren of ze dit veilig kunnen doen.
Omdat het belangrijk is dat ouderen zich niet gediscrimineerd voelen vanwege hun leeftijd, wordt door het CBR altijd gekeken naar het individu. De ene 75-jarige is de andere niet, en daarom wordt niet zomaar een conclusie getrokken. Een senior wordt altijd door een onafhankelijke arts gekeurd. Bovendien betekent een gezondheidsprobleem lang niet altijd dat iemand ongeschikt wordt verklaard. Vaak wordt gekeken naar andere opties, zoals een rijbewijs onder voorwaarden. Soms wordt ook de geldigheidsduur van het rijbewijs verkort. Mensen met beginnende dementie moeten bijvoorbeeld na 1 jaar alweer opnieuw gekeurd worden. Zo kunnen ouderen hun gevoel van vrijheid vasthouden, maar wordt wel in de gaten gehouden of dit verantwoord is.
